بررسی انواع قوانین مالیاتی در ایران
مالیات به پولی گفته می‌شود که دولت از مردم برای تأمین هزینه‌های عمومی جامعه دریافت می‌نماید. برای آبادانی کشور، راه‌سازی، پرداخت حقوق کارکنان دولت و تأمین هزینه‌های خویش از مردم مالیات دریافت می‌کند. البته باید اشاره کرد که مالیات در تمامی کشور‌ها و ملت‌ها از زمان‌های بسیار دور و دراز وجود داشته است و مبحث تازه‌ای نیست. در زمان حکومت حضرت علی (ع) از مردم خراج دریافت می شد.
اما در چگونگی دریافت و میزان دقیق مالیات اختصاص یافته به مشاغل در ایران تفاوت‌هایی وجود دارد که تحت عنوان قوانین مالیاتی معرفی می‌گردد.
در قوانین مالیاتی افراد مشمول و غیر مشمول مشخص گردیده‌اند و انواع مالیات معرفی شده است. در مطلب از بلاگ شرکت حسابداری حساب اندیش ایرانیان بیشتر با مباحث و قوانین مالیاتی آشنا خواهیم شد.
قوانین مالیاتی در ایران
ابتدا باید انواع مالیات را مشخص نمود و سپس بند‌ها، ماده، قوانین و تبصره‌هایی را به آن افزود. البته این کار را کارشناسان و مشاوران در سازمان امور مالیاتی کشور هر ساله انجام می‌دهند و تغییرات سالانه را در سایت اداره مالیات درج می‌کنند. مالیات به دو دسته مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم‌بندی شده‌اند. هر کدام از این دسته‌ها شامل چند زیر دسته مالیاتی می‌باشند. به طور مثال مالیات بر ارزش افزوده زیر مجموعه مالیات غیر مستقیم است که به کالا‌ها و خدمات تعلق می‌گیرد. مشاوره مالیاتی تخصصی در این زمینه به شما کمک می‌کند که چگونه می‌توانید بر اساس کسب وکار خود مالیات پرداخت کنید.
انواع قوانین مالیاتی در ایران
اگر بخواهیم قوانین مالیاتی و یا خدمات مالیاتی را برای هر دسته به صورت جداگانه تفکیک کنیم ممکن است شما از مباحث اصلی خارج شوید. به صورت کلی هر کدام از موارد زیر دارای قوانین مالیاتی مخصوص به خود هستند:
- قوانین مالیات بر ارزش افزوده
- قوانین مالیات بر اجاره
- قوانین مالیات بر ارث
- قوانین مالیات بر درآمد
- قوانین مالیات بر سپرده بانکی
- قوانین مالیات بر بیمه
- قوانین مالیات بر بورس
- قوانین مالیات بر قوانین پیمانکاری
- قوانین مالیات بر مهریه
- قوانین مالیات بر خودروهای لوکس
- و ….
شاید با خود این طور فکر کنید که چرا باید برای هر چیزی و هر کاری ما باید مالیات بدهیم و قوانین هر کدام به چه شکل است. اصلاً لازم نیست نگران باشید چرا که هر کدام از موارد بالا زیر مجموعه‌ای از مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم هستند و تبصره‌های جزئی برای هر کدام تعریف شده و ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. البته شما می‌توانید از شرکت حساب اندیش ایرانیان در این زمینه مشاوره مالی و مشاوره مالیاتی کمک بگیرید.
حتماً هنگام خرید غذا از برخی رستوران‌ها در صورت حساب یا فاکتور پرداخت، مبلغ اندکی را تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده مشاهده نموده‌اید. و یا در خرید شارژ سیمکارت نیز مبلغی تحت عنوان مالیات درج شده است. برای هر مبلغی که مشتریان پرداخت می‌کنند درصدی مشخص گردیده است. به طور مثال برای مهریه‌های بین 15 الی 100 سکه 1.1 دهم درصد مالیات دریافت می‌گردد. تعیین میزان درصد بر عهده اداره مالیات است. البته لازم نیست سردرگم باشید. چرا که میزان هزینه‌های شما نیز در فعالیت اقتصادی درنظر گرفته خواهد شد.
مالیات مستقیم در قوانین مالیاتی
مالیات مستقیم به نوعی از مالیات اطلاق گشته که کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی را در بر می‌گیرد. مالیات‌های مستقیم مالیات بر درآمد و مالیات بر املاک را در خدمات مالی و مالیاتی شامل شده است.
هر فردی که صاحب کسب و کار یا درآمد باشد مشمول پرداخت مالیات مستقیم است. مالیات بر درآمد نوعی از مالیات بوده که زیر مجموعه مالیات‌های مستقیم میباشد. هر فردی که دارای جواز کسب و مجوز‌های کسب و کاری و راه‌اندازی شغل باشد باید در هر سال مالی بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت نماید.
کلیه فروشگاه‌های اینترنتی و هر کسب و کاری که از دستگاه پوز یا کارت خوان وجهی را دریافت می‌کند باید مالیات دهد.
دسته دوم از مالیات بر درآمد املاک خرید و فروش شده را شامل می‌شود. به طور مثال شما یک زمین و یا مغازه‌ای را فروخته‌اید و از این راه مالی بدست آورده‌اید. باید درصدی از مبلغی که دریافت نموده‌اید را به عنوان مالیات پرداخت کنید.
مالیات اجاره بها نیز از دسته مالیات مستقیم بوده که شخص اجاره‌دهنده باید پس از دریافت اجاره بها و کسر هزینه‌های استهلاک و عوامل دیگر به اداره مالیات پولی را تحت عنوان مالیات بر اجاره پرداخت نماید. مالیات بر درآمد ماهیت اجباری اجتماعی دارد و نبایدی در کار وجود ندارد. مالیات بر ارث نیز نوعی مالیات بر املاک و مستغلات بوده و از زیر مجموعه مالیات‌های مستقیم تلقی می‌گردد.
مالیات غیر مستقیم در قوانین مالیاتی
مالیات‌های غیر مستقیم به نوعی مالیات اطلاق می‌گردد که پرداخت‌کننده‌ای مشخص ندارد. این نوع مالیات بیشتر به کالا‌ها و خدمات تعلق می‌گیرد. به طور مثال وقتی که شما اقلامی را خریداری می‌کنید، بر روی کالا عددی به عنوان مالیات بر ارزش افزوده درج شده که شما باید همراه با قیمت اصلی محصول آن را پرداخت نمایید. این تعرفه تعیین شده برای کلیه اقلام از همان جنس مشخص گردیده است. به طور مثال یک کارخانه روغن یا شیر پاستوریزه قیمت ثابتی را بر روی کالای تولیدی درج می‌نماید. چرا می‌گوییم پرداخت‌کننده مالیات بر ارزش افزوده مشخص نیست؟ زیرا به طور دقیق مشخص نیست که چه کسی وجه شیر یا روغن را پرداخت می‌نماید و فقط مالیات مشخصی قرار است از پرداخت‌کننده دریافت شود.
در خرید بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس و یا حتی رزرو هتل نیز شما باید مالیاتی را تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نمایید.
اشخاص مشمول قانون مالیات مستقیم
- کلیه افراد حقیقی و حقوقی داخل کشور ایران نسبت به کلیه دارائی‌ها و اموال خود باید مالیات پرداخت کنند
- افراد حقیقی داخل کشور ایران نسبت به درآمد‌هایی که به دست می‌آورند باید مالیات پرداخت کنند
- افراد حقیقی ایرانی که در خارج از ایران مقیم هستند ولی در کشور ایران درآمد دارند و صاحب کسب و کاری هستند باید مالیات مستقیم پرداخت نمایند
- افراد حقوقی ایرانی نسبت به درآمد‌های کسب شده در ایران و خارج از ایران باید مالیات پرداخت نمایند
- افراد غیر ایرانی نسبت به درآمد‌های کسب شده در ایران باید مالیات مستقیم بپردازند.
مالیات مستقیم املاک و درآمد فرد را شامل می‌شود. حال این شخص ایرانی باشد یا غیر ایرانی باید مالیات بپردازد. در خصوص افرادی که در زمینه فیلم‌سازی مشغول به کارند و درآمد‌هایی را در خارج از ایران بدست می‌آورند نیز باید مالیات بپردازند.
نکته: کلیه درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های خصوصی مشمول پرداخت مالیات مستقیم هستند. ارگان‌های خصوصی و حتی برخی شرکت‌های دانش بنیان باید مالیات پرداخت نمایند. البته فقط شرکت‌های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری بر اساس ماده ۹ مالیات از پرداخت مالیات معاف هستند.
افراد غیر مشمول قانون مالیات‌های مستقیم
- کلیه اماکن و ارگان‌های دولتی که بودجه آن‌ها توسط دولت تأمین می‌گردد نیازی به پرداخت مالیات ندارند
- مساجد، امام‌زاده‌ها و حرم‌های مطهر
- کلیه موقوفات در کشور
- دانشگاه‌های دولتی
- شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
- نهاد‌های رهبری و کلیه بنیاد‌ها و سازمان‌هایی که تحت نظر ایشان فعالیت می‌نمایند مثل ستاد اجرائی فرمان امام و یا دفتر نهاد رهبری در دانشگاه‌ها
- سازمان بهزیستی و کمیته امداد
- مؤسسات خیریه دولتی و برخی مؤسسات خیریه خصوصی طبق ضوابطی خاص از پرداخت مالیات معاف هستند.
لازم به ذکر است که از کارمندان دولت مالیات بر درآمد و املاک اخذ می‌گردد و طریقه دریافت مالیات به صورت کسر از فیش حقوقی بوده ولی از خود سازمان‌های دولتی مالیاتی دریافت نمی‌گردد.
سؤالات متداول
آیا جانبازان و معلولین باید مالیات پرداخت کنند؟
در صورت شاغل بودن در ارگان دولتی از فیش حقوقی آن‌ها مالیات مستقیم کسر می‌گردد. در صورت اشتغال به صورت خویش فرمایی و خصوصی نیز باید مالیات پرداخت کنند. همچنین در صورت داشتن دارایی از آن‌ها مالیات دریافت می‌گردد.
درآمد حاصل از واردات کالا مشمول پرداخت چه نوع مالیاتی است؟
در دسته مالیات‌های غیر مستقیم طبقه‌بندی می‌گردد. کلیه وارد کنندگان خودروهای خارجی باید مالیات پرداخت نمایند. البته خریدار نیز باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازد.
آیا دست فروشان باید مالیات پرداخت کنند؟
در صورت داشتن دستگاه کارت خوان و کد مالیاتی گردش حساب آن‌ها چک می‌شود و در صورت مشمول بودن شرایط درآمدی تعیین شده، باید مالیات مستقیم پرداخت نمایند.
