کدینگ حسابداری چیست؟
کدینگ حسابداری، سریع‌ترین پلی است که در دنیای مالی میان اعداد و ارقام کوچک و بزرگ ساخته شده تا یک هماهنگی و الگو در هر رویداد مالی ایجاد کند. این سحر و جادوی علم حسابداری، رویدادهای بی‌انتهای مالی را به کدگذاری‌های خاص تبدیل می‌کند تا هیچ کوچکترین اشتباهی به بی‌نظمی منجر نشود.
هدف از کدینگ حسابداری، بی‌نظمی را از بین ببرد و بدین ترتیب، عملیات مالی را سریع‌تر و دقیق‌تر انجام دهد. این اهداف ارزنده، به کارآمدی و گزارش‌دهی آسان‌تر برای حسابداران کمک می‌کند.
کدینگ حسابداری، هنری است که با خلاقیت در زمینه‌ی اعداد و کلمات می‌آفریند تا مالیات‌ها، درآمدها و هزینه‌ها را در جعبه‌های جادویی قرار دهد. این هنر، دستیار مالی کسب‌وکارهاست تا همه جزئیات مالی را به یک زبان ساده ترجمه کند و راهی برای مسیریابی بهتر در دنیای پیچیده حسابداری به ارمغان بیاورد.
در انتها، این کار که توسط حسابداران ماهر و کارآزموده اجرا می‌شود تا رویدادهای مالی، در طیف رنگی از اعداد و کدها، به هارمونی تبدیل شوند و تنظیم‌های هماهنگی مالی به نمایش درآید.
انواع کدینگ حسابداری
انواع کدینگ حسابداری بصورت موارد زیر دسته بندی می شوند
- کدینگ حسابداری بازرگانی
- کدینگ حسابداری تولیدی
- کدینگ حسابداری خدماتی
- کدینگ حسابداری پیمانکاری
کدینگ حسابداری چیست-هدف از کدینگ حسابداری چیست؟
هدف از کدینگ حسابداری چیست؟
کدینگ حسابداری هدفی مهم در حسابداری هر کسب و کار دارد و با اهداف زیر انجام می‌شود:
- استانداردسازی عملیات مالی و یکپارچه‌سازی آن بر اساس یک الگوی مشخص.
- افزایش سرعت و دقت در انجام عملیات مالی و کاهش خطای انسانی.
- تسهیل گزارش‌دهی برای حسابداران تا اطلاعات مالی به صورت راحت‌تری قابل دسترسی باشد.
با کدینگ حسابداری، ارقام و اطلاعات مالی به زبانی خاص تبدیل می‌شوند که برای حسابداران، مدیران و سایر افراد مرتبط با کسب‌وکار قابل فهم و قابل مقایسه باشد. این فرآیند باعث بهبود فرآیندهای مالی شده و در نهایت، به بهبود عملکرد و تصمیم‌گیری‌های بهتر برای کسب‌وکار کمک می‌کند.
استفاده از کدینگ حسابداری همچنین باعث کاهش خطای انسانی و افزایش دقت در انجام عملیات مالی می‌شود. با استفاده از الگوهای مشخص و کدگذاری مناسب، احتمال بروز اشتباهات در ثبت اطلاعات کاهش می‌یابد و اطلاعات دقیق‌تری در اختیار داریم.
یکی دیگر از مزایای کدینگ حسابداری این است که باعث تسهیل گزارش‌دهی برای حسابداران می‌شود. حسابداران می‌توانند با استفاده از کدینگ مشخص، گزارش‌های مالی را به سادگی و به صورت دقیق تهیه کنند و به اطلاعات کامل‌تری دسترسی داشته باشند.
به این ترتیب، کدینگ حسابداری به عنوان یک ابزار قدرتمند در دسته‌بندی و گزارش‌دهی اطلاعات مالی، نقش بسیار مهمی در مدیریت مالی و ارتقای عملکرد کسب‌وکارها ایفا می‌کند.
مراحل کدینگ حسابداری:
مرحله اول کدینگ
در این مرحله از کدینگ، ابتدا گروه‌های مختلف حسابها تعیین می‌شود و به هر گروه یک عدد اختصاص داده می‌شود که در زیر آنها را مشاهده می‌کنید.
کد حساب گروه حساب
- دارایی‌های جاری
- دارایی‌های غیر جاری
- بدهی‌های جاری
- بدهی‌های بلندمدت
- حقوق صاحبان سهام
- درآمدها
- های تمام شده کالاهای فروخته شده و خدمات ارائه شده
- هزینه‌ها
- سایر حسابها
مرحله دوم کدینگ
در بخش دوم کدینگ، حسابهای موجود در گروه‌های مرحله قبلی ریزشده و به حسابهای کل تبدیل می‌شوند. به هر یک از حسابهای کل گروه‌های مرحله قبل، یک کد دیگر اختصاص داده می‌شود. به عنوان مثال، موجودی نقد اولین حساب کل از گروه دارایی‌های جاری است. بنابراین می‌توان به آن کد 101 داد که در آن 1 به معنای دارایی‌های جاری و 01 به معنای موجودی نقد است. با توجه به اینکه ممکن است تعداد حسابهای کل هر گروه بیش از 10 قلم باشد، از یک کد دو رقمی مانند (01) استفاده می‌شود.
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 1 | دارایی های جاری | 101 | موجودی نقد و بانک |
| 102 | سرمایه گذاری کوتاه مدت | ||
| 103 | حسابها و اسناد دریافتنی تجاری | ||
| 104 | سایر حساب ها و اسناد دریافتنی | ||
| 105 | موجودی مواد و کالا | ||
| 106 | سفارشات و پیش پرداختها | ||
| 107 | سپرذه هایمان نزد دیگران |
دارایی‌های نامشهود، چهارمین حساب از گروه دارایی‌های غیر جاری است. بنابراین، به این حساب کد 204 اختصاص داده می‌شود. در این کد، عدد 2 به معنای دارایی‌های غیر جاری و عدد 04 به معنای چهارمین حساب از گروه دارایی‌های غیر جاری قرار می‌گیرد.
لطفاً توجه داشته باشید که برای سایر دارایی‌های موجود در گروه دارایی‌های غیر جاری، کد 299 استثنا است و اختصاص داده شده است.
سود سهام پرداختنی پنجمین حساب کل از گروه بدهی‌های جاری میباشد. بنابراین، کد این حساب 305 میباشد. در این کد، عدد 3 به معنای گروه بدهی‌های جاری و عدد 05 به معنای پنجمین حساب این گروه قرار داده می‌شود.
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 3 | بدهی های جاری | 301 | حسابها و اسناد پرداختنی تجاری |
| 302 | سایر حساب ها و اسناد پرداختنی | ||
| 303 | ذخیره مالیات | ||
| 304 | سود سهام پرداختنی | ||
| 305 | سپرده های پرداختنی | ||
| 306 | سفارشات و پیش پرداختها | ||
| 307 | اعتبارات مالی دریافتنی کوتاه مدت | ||
| 308 | ذخایر |
گروه حساب بدهی های بلند مدت:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 4 | بدهی های بلند مدت (غیرجاری) | 401 | حسابها و اسناد پرداختنی بلند مدت |
| 402 | سایر حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت | ||
| 403 | اعتبارات مالی دریافتنی بلند مدت | ||
| 404 | ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان | ||
| 405 | درآمدهای انتقالی به دوره‌های آتی |
گروه حساب حقوق صاحبان سهام:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 5 | حقوق صاحبان سهام | 501 | سرمایه پرداخت شده |
| 502 | اندوخته قانونی | ||
| 503 | سایر اندوخته ها | ||
| 504 | مازاد تجدید ارزیابی دارایی های ثابت مشهود | ||
| 505 | سود (زیان) انباشته |
گروه حساب درآمد ها:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 6 | درآمدها | 601 | فروش |
| 602 | درآمد حاصل از ارائه خدمات | ||
| 603 | سایر درآمدهای عملیاتی | ||
| 604 | سایر درآمدهای غیر عملیاتی |
گروه حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 7 | بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات ارائه شده | 701 | بهای تمام شده کالای فروش رفته داخلی |
| 702 | بهای تمام شده کالای فروش رفته خارجی | ||
| 703 | بهای تمام شده خدمات ارائه شده |
گروه حساب هزینه ها:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 8 | هزینه ها | 801 | هزینه حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی |
| 802 | هزینه های عملیاتی | ||
| 803 | سایر هزینه های عملیاتی | ||
| 804 | هزینه های مالی | ||
| 805 | هزینه های غیر مالی |
سایر حساب ها:
| کد گروه | گروه حساب | کد حساب کل | نام حساب کل |
| 9 | سایر حسابها | 901 | حسابهای انتظامی |
| 902 | طرف حسابهای انتظامی | ||
| 903 | تراز افتتاحیه | ||
| 904 | تراز اختتامیه |
الآن که با کدینگ بخش دوم حسابداری آشنا شدید، به بخش سوم، یعنی کدینگ درختی حسابهای کل می‌پردازیم.
مرحله سوم کدگذاری
در این مرحله، هر یک از حسابهای کل را به اجزای آن تفکیک کرده و به هر کدام کدی اختصاص می‌دهیم. برای توضیح بهتر نحوه کدگذاری در این مرحله، چند مثال زیر را ارائه می‌دهیم. همراه ما باشید.
برای مثال، حساب “موجودی نزد بانک‌ها” که از گروه دارایی‌های جاری میباشد و به آن کد 101 اختصاص داده‌ایم، دارای هفت بخش است و بخش اول آن “موجودی نزد بانک‌ها” نام دارد و ممکن است ارزی یا ریالی باشد. بنابراین برای “موجودی نزد بانک‌ها” ریالی، کد 1010101 را انتخاب می‌کنیم. در این کد، عدد 101 به معنای “موجودی نقد و بانک” (متعلق به گروه دارایی‌های جاری 1) و 01 به معنای “حساب موجودی نزد بانک‌ها” (که زیرشاخه اول موجودی نقد و بانک میباشد) و 01 دوم به معنای “ریالی بودن موجودی نزد بانک‌ها” است. به همین ترتیب، با انتخاب کد 1010102، به معنای “حساب موجودی نزد بانک‌ها” که به صورت ارزی میباشد، عمل کدگذاری را انجام می‌دهیم.
اگر کمی گیج شده‌اید، نگران نباشید. کافی است چند نمونه دیگر را مشاهده کرده و اجزای کدها را با دقت مورد بررسی قرار دهید. ما از هر گروه حساب یک نمونه مثال ارائه داده‌ایم تا شما با مرحله سوم کدینگ بیشتر آشنا شوید.
گروه حساب دارایی های جاری:
از جمله زیر مجموعه های موجودی نقد و بانک، موجودی نزد تنخواه گردان است که برای رفع نیاز های کوچک روزانه و جاری شرکت به فردی که در همین راستا کار می کند، داده می شود.
گروه حساب دارایی های غیر جاری در کدینگ درختی:
| کد | گروه حساب | معین سطح اول | ماهیت | |
| کد | نام حساب | |||
| 201 | دارایی های ثابت مشهود | 20101 | زمین | بدهکار |
| 20102 | ساختمان | بدهکار | ||
| 20103 | تاسیسات | بدهکار | ||
| 20104 | ماشین آلات و تجهیزات | بدهکار | ||
| 20105 | ابزارآلات | بدهکار | ||
| 20106 | وسائط نقلیه | بدهکار | ||
| 20107 | اثاثیه و منصوبات | بدهکار | ||
| 20108 | قالب ها | بدهکار | ||
| 20109 | لوازم آزمایشگاهی | بدهکار | ||
| 20110 | دارایی های سرمایه‌ای موجود در انبار | بدهکار | ||
گروه حساب بدهی های جاری :
| کد | حساب کل | معین سطح اول | معین سطح دوم | ماهیت | ||
| کد | نام حساب | کد | نام حساب | |||
| 301 | حسابها و اسناد پرداختنی تجاری | 30101 | اسناد پرداختنی تجاری | بستانکار | ||
| 30102 | معلق خرید | بستانکار | ||||
| 30103 | حساب های پرداختنی تجاری | 3010301 | ریالی | بستانکار | ||
| 3010302 | ارزی | بستانکار | ||||
گروه حساب حقوق صاحبان سهام:
| کد | حساب کل | معین سطح اول | ماهیت | |
| کد | نام حساب | |||
| 503 | سایر اندوخته ها | 50301 | اندوخته احتیاطی | بستانکار |
| 50302 | اندوخته توسعه و تکمیل | بستانکار | ||
| 50303 | اندوخته عمومی | بستانکار | ||
| 50304 | اندوخته جایگزین دارایی ها | بستانکار | ||
| 50305 | سایر اندوخته ها | بستانکار | ||
گروه حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته در مرحله 3:
| کد | حساب کل | معین سطح اول | معین سطح اول | ماهیت | ||
| کد | نام حساب | کد | نام حساب | |||
| 701 | بهای تمام شده کالای فروش رفته داخلی | 70101 | بهای تمام شده کالای فروش رفته داخلی درون گروهی | 7010101 | مواد مستقیم | بدهکار |
| 7010102 | دستمزد مستقیم | بدهکار | ||||
| 7010103 | سربار | بدهکار | ||||
| 70102 | بهای تمام شده کالای فروش رفته داخلی خارج از گروه | 7010201 | مواد مستقیم | بدهکار | ||
| 7010202 | دستمزد مستقیم | بدهکار | ||||
| 7010203 | سربار | بدهکار | ||||
گروه حساب هزینه ها در کدگذاری درختی:
| کد | حساب کل | معین سطح اول | معین سطح اول | ماهیت | ||
| کد | نام حساب | کد | نام حساب | |||
| 801 | هزینه حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی | 80101 | حقوق و دستمزد مستمر | 8010101 | حقوق پایه | بدهکار |
| 8010102 | اضافه کاری مستمر | بدهکار | ||||
| 8010103 | حق جذب | بدهکار | ||||
| 8010104 | فوق العاده مسکن و خوار و بار | بدهکار | ||||
| 8010105 | حق اولاد | بدهکار | ||||
| 8010106 | بن کارگری | بدهکار | ||||
| 8010107 | سهم صندوق کارآموزی | بدهکار | ||||
| 8010108 | بازخرید سنوات خدمت کارکنان | بدهکار | ||||
| 8010109 | حق سرپرستی | بدهکار | ||||
| 8010110 | حق سختی کار | بدهکار | ||||
| 8010111 | ایاب و ذهاب | بدهکار | ||||
| 8010112 | رستوران | بدهکار | ||||
| 8010113 | حق بدی آب و هوا | بدهکار | ||||
| 8010114 | حق تضمین | بدهکار | ||||
| 8010115 | حق شیفت و شب کاری | بدهکار | ||||
| 8010116 | حق نوبت کاری | بدهکار | ||||
| 80102 | حقوق و دستمزد غیر مستمر | 8010201 | عیدی | بدهکار | ||
| 8010202 | پاداش | بدهکار | ||||
| 8010203 | پاداش بهره وری تولید | بدهکار | ||||
| 8010204 | اضافه کاری غیر مستمر | بدهکار | ||||
| 8010205 | مرخصی استفاده نشده | بدهکار | ||||
| 8010206 | حق سفر مربوط به شغل | بدهکار | ||||
همانطور که دیدید، هزینه حقوق و دستمزد از جمله مهمترین هزینه ها است و یکی از وظایف ساده اما حیاتی حسابداران می باشد. با پرداخت به موقع حقوق و دستمزد سطح بهره وری و کارایی شرکت بالا می رود و موجب ایجاد رابطه ای خوب بین مدیریت و کارکنان می شود. به علاوه، محاسبه درست و به موقع حقوق و دستمزد نیز می تواند به سرعت این فرایند بیافزاید.
گروه سایر حساب ها در کدگذاری درختی:
| کد | حساب کل | معین سطح اول | ماهیت | |
| کد | نام حساب | |||
| 901 | طرف حسابهای انتظامی | 90201 | طرف حسابهای انتظامی به نفع شرکت | خنثی |
| 90202 | طرف حسابهای انتظامی به عهده شرکت | خنثی | ||
کدگذاری سرفصل‌های معین (مرحله چهارم):
در مرحله‌ی نهایی کدگذاری حسابداری، به کدگذاری سرفصل‌های معین می‌پردازیم. در این بخش، سرفصل‌های معین به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، حساب “سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت” که از گروه دارایی‌های جاری میباشد، خود به دو بخش معین سطح یک (سپرده‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت) و معین سطح دو به ترتیب (سپرده‌های کوتاه‌مدت، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و سایر شرکت‌ها، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و سایر شرکت‌ها) قابل تقسیم است که در بخش قبل به آن پرداخته‌ایم.
همچنین می‌توان به صورت دقیق‌تر به سطوح اطلاعاتی اشاره کرد؛ مانند نام شرکت در سطح اول، درصد سود یا نوع سهام در سطح دوم و درصد سود ممتاز در سطح سوم.
جمع بندی:
در این مقاله قصد داشتیم درباره یکی از مفاهیم اساسی در حوزه حسابداری، یعنی کدینگ حسابداری، توضیحاتی ارائه کنیم. کدینگ حسابداری یکی از مهمترین اصول استفاده شده در سازمان‌ها و کسب و کارهای بزرگ است. وقتی که در فرآیندهای حسابداری با تعداد زیادی از رویدادهای مالی روبه‌رو هستیم و انواع مختلفی از آنها وجود دارد، استفاده از کدینگ حسابداری باعث بهبود نظم و سازماندهی در اطلاعات مالی می‌شود و از هرگونه بی‌نظمی و اشتباه در ثبت اطلاعات جلوگیری می‌کند.در صورتی که نیازمد به هرگونه خدمات حسابداری، و یا مشاوره مالی هستید میتوانید با کارشناسان باتجربه و خبره شرکت حسابداری حساب اندیش ایرانیان در تماس باشید.
