صورت مغایرت بانکی اختلافات موجود بین صورت حساب بانک و دفاتر موسسه را تبیین می نماید. در واقع لیستی از حساب ها در زمان های مختلف است که به وسیله صاحب حساب بانکی تهیه شده و این لیست می تواند اختلاف ها و مغایرت های بین اسناد حسابداری را مشخص کند. روال انجام کار به اینصورت است که در لیست حساب ها; اسناد حسابداری شامل واریز، برداشت، پرداخت وجه و … ذکر شده است. حال با توجه به اختلافاتی که این لیست و مانده حساب بانک دارد می توان مغایرت ها را شناسایی و نسبت به برطرف کردن آن ها اقدام کرد.
معمولا این اختلافات از 4 مورد زیر ناشی می شود:
- چکهای معوق در دست مردم که به بانک برده نشده است.
- مبالغ ارسال شده به حساب بانک که در تاریخ تطبیق به بستانکار بانک منظور نشده است.
- برداشتهای بانک که اعلامیه آنها نرسیده باشد.
- اشتباهات بانک یا موسسه
اقدامات تهيه صورت مغايرات بانكى
براى تهيه صورت مغايرات بانكى به ترتيب بايد اقدامات زير صورت گيرد:
1- اقلام مندرج در ستون بستانكار صورت حساب بانک با اقلام مندرج در ستون بدهكار بانك در دفتر موسسه و همچنين اقلام مندرج در ستون بدهكار صورت حساب بانک با اقلام مندرج در ستون بستانكار حساب بانک در دفاتر موسسه عينا مطابقت گردد.
2- اقلامى كه هم در بدهكار صورت حساب بانک و هم در بستانكار حساب بانک در دفاتر موسسه و همين طور اقلامى كه هم در بستانكار صورتحساب بانک و هم در بدهكار حساب بانک در دفاتر موسسه وجود دارند با مداد تيك (√) زده شوند و آن دسته از اقلام كه در بدهكار يك صورتحساب وجود دارد ولى در بستانكار ديگرى وجود ندارد (موارد اختلاف) دور آنها با مداد خط كشيده شود. اين اقلام را «اقلام باز» مى نامند.
3- چون هر رقمى كه در دفاتر هر يك از طرفين ثبت شده است، بايد داراى يك مدرك اوليه باشد لذا جهت روشن شدن ماهيت اقلام باز به مدارك اوليه از جمله ثبت هاى دفاتر روزنامه و شرح آنها و ته چكها مراجعه مى كنيم. بدين نحو دلايل بوجود آمدن اين مغايرتها معين مى گردد.
4- پس از تعيين مغايرتها به شرح فوق گزارشى از اين مغايرتها به شرحى كه ذكر خواهد شد تهيه مى گردد كه به آن صورت مغايرات بانكى گويند.
5- مرحله نهايى، انجام ثبت عمليات اصلاحى است كه بايد در دفاتر صورت گيرد. البته بايد توجه داشت كه همه مغايرتهاى موجود (اقلام باز) نياز به عمليات اصلاحى ندارند، زيرا برخى از اين مغايرتها در روند عادى عمليات، خودبخود اصلاح مى گردد. مثلا چكهاى معوقى كه هنوز وجه آنها از بانك دريافت نشده نيازى به عمليات اصلاحى ندارد. اما چنانچه يكى از مغايرتها مربوط به هزينه كارمزد بانكى باشد، ثبت اصلاحى لازم بايد در دفاتر موسسه صورت گيرد. به طور كلى تنها آن دسته از اقلام باز كه هنوز در دفاتر ثبت نشده و يا به طور اشتباه ثبت شده باشند و اصلاح خودبخود آن نيز متصور نباشد بايد پس از تهيه صورت مغايرات بانكى، يا ثبت آرتيكلهاى مورد نياز اصلاح گردند.
روشهاى تهيه صورت مغايرات بانكى
براى تهيه صورت مغايرات بانكى، از روشهاى گوناگونى استفاده مى شود كه متداولترين آنها دو روش زير است:
- روش مبنا قرار دادن مانده يكى از دفاتر و رسيدن به مانده ديگرى با استفاده از اقلام باز.
- روش اصلاح حسابها و رسيدن به مانده واقعى.
به طور كلى مغايرتها از نقطه نظر رفع آنها به دو دسته تقسيم مى شوند:
1- مغايرتهايى كه جهت رفع آنها نياز به ثبت حسابدارى مى باشد كه عبارتند از: كليه برداشتها و واريزهايى كه به حساب جارى موسسه منظور شده ولى اين عمليات هنوز در دفاتر موسسه ثبت نشده اند مانند برداشت بابت كارمزد ، مغايراتى كه در نتيجه اشتباهات بوجود آمده است.
2- مغايرتهايى كه جهت رفع آنها نياز به ثبت حسابدارى نمى باشد: چكهاى معوق، اشتباهاتى كه بانك در دفاتر خود انجام داده است.
