سامانه مودیان مالیاتی و مالیات دستگاه پوز

سامانه مودیان توسط سازمان امور مالیاتی کشور طراحی و در دسترس فعالان اقتصادی و سایر مردم قرار گرفته است.ویژگی های سامانه مودیان مالیاتی به شرح ذیل می باشد :

• تحت مدیریت سازمان مالیاتی است.
• به هر یک از مودیان کارپوشه ( پنل کاربری ) اختصاص داده شده است.
• تبادل اطلاعات بین سازمان مالیاتی و مودیان از طریق این سامانه صورت می گیرد.
• مودیان با هر وسیله ای که حافظه مالیاتی به آن وصل می شود می توانند به سامانه مودیان متصل شوند.
• مرجع نهایی ثبت و صدور و استعلام صورتحساب های الکترونیکی است.

صورتحساب الکترونیکی:

صورتحسابی است دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی که اطلاعات مندرج در آن، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. مشخصات و اقلام اطلاعاتی صورتحساب الکترونیکی، متناسب با نوع کسب و کار توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود. در مواردی که از دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت الکترونیکی به عنوان پایانه فروشگاهی استفاده می ‌شود، رسید یا گزارش الکترونیکی پرداخت خرید صادره در حکم صورتحساب الکترونیکی است.

ثبت و صدور صورت حساب الکترونیکی :

بر این اساس، مودیان مالیاتی مشمول، به جای ارسال صورت معاملات فصلی در سامانه مربوطه، صورت حساب های خود را به شکل الکترونیکی، از طریق سامانه مودیان مالیاتی ارسال نموده و بنابراین، دیگر نیاز به ارسال صورت معاملات فصلی از طریق سامانه معاملات فصلی نخواهد بود.
خرده فروشی ها و واحدهای صنفی که به طور مستقیم، با مصرف کننده نهایی در ارتباط بوده، علاوه بر ارسال صورت حساب الکترونیکی، موظف بوده تا پایانه های فروشگاهی خود، اعم از دستگاه کارتخوان بانکی (pos) و درگاه پرداخت الکترونیکی خود را در سامانه مودیان مالیاتی، ثبت و به این سامانه، متصل نمایند.

اشخاص مشمول ثبت نام در سامانه مودیان :

کلیه صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی دارای کسب و کار مستقل) و اشخاص حقوقی، مشمول قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان هستند.

طبق «قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان» کلیه اشخاص مشمول ثبت نام و نصب سامانه های فروشگاهی مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می کند، نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام کنند. مشمولین علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. در این مطلب ابتدا به برخی تعاریف و اصطلاحات این قانون پرداخته و سپس به بررسی برخی تکالیف مودیان مشمول می پردازیم.

در لینک مقابل جزییات تمام قوانین مربوط به سامانه مذکور در دسترس می باشد : قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان

برابر مصوبه ۲۴/ ۱/ ۱۴۰۰ هیات وزیران، باستناد تبصره ماده ۲ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، فعالان اقتصادی زیر الزامی به ثبت نام در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ ندارند:

•  اشخاص حقیقی مشمول ماده ۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم
• اشخاص حقیقی موضوع ماده ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم
• صاحبان مشاغل ( اشخاص حقیقی ) گروه سوم موضوع آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم که صرفا فروشنده و ارائه کننده کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده – مصوب ۱۳۸۷ – می باشند.

توجه اینکه : مشاغل و حرفی که مشمول فراخوان شماره ۳۱۰۹۲ مورخ ۱/ ۷/ ۱۳۹۸ سازمان امور مالیاتی کشور موضوع تبصره ۲ ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم [ ۱۵ گروه شغلی ] و جزء ۲ بند ح تبصره ۶ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور [ کلیه صاحبان حرف و مشاعل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی – شاغلین در کسب و کارهای حقوقی اعم از وکالت و مشاوره حقوقی و خانواده ] شده اند ، مشمول تبصره ماده ۲ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان – مصوب ۱۳۹۸ – نمی شوند. [ یعنی مکلف به ثبت نام خواهند بود ]

اطلاعیه سازمان امور مالیاتی کشور تاریخ 02/12/1401

• سند ویژگی ها و مشخصات پایانه فروشگاهی – حافظه مالیاتی
• دستورالعمل صدور صورتحساب الکترونیکی
• دستورالعمل فنی نحوه اتصال به سامانه مودیان
• قالب شناسه یکتای حافظه مالیاتی و شماره مالیاتی منحصر بفرد

تاریخ مشمولیت اشخاص در قانون پایانه ‏های فروشگاهی و سامانه مودیان

تاریخ مشمولیت برای مودیانی‌ که در حال فعالیت هستند از تاریخ فراخوان و برای مودیانی که بعد از تاریخ فراخوان شروع به فعالیت رسمی نموده‌اند، از تاریخ شروع فعالیت آن‌ها می‌باشد. مودیان از تاریخ مشمولیت ملزم به صدور و ارسال صورتحساب‏ های الکترونیکی به سامانه مودیان می‌باشند.

تفاوت بین صورتحساب الکترونیکی نوع اول با نوع دوم

تفاوت صورتحساب الکترونیکی نوع اول و دوم در ضرورت درج اطلاعات خریدار است. در معاملات فعالان اقتصادی با یکدیگر (B2B) که درج اطلاعات کامل خریدار الزامی است، صورتحساب الکترونیکی باید از نوع اول صادر شود. درصورتحساب الکترونیکی نوع دوم (فروش به مصرف کننده نهایی) درج اطلاعات خریدار در صورتحساب الکترونیکی ضروری نمی‌باشد.

روش های ارسال اطلاعات صورتحساب الکترونیکی :

• به صورت مستقیم توسط مودی
• توسط شرکت معتمد با کلید مودی
• توسط شرکت معتمد با کلید شرکت معتمد
• توسط سامانه‌های دولتی

قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان

ماده_1

در این قانون، اصطلاحات زیر در معانی مشروحه مربوط به کار می روند:

الف – سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور

ب – پایانه فروشگاهی: رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos) ، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که امکان اتصال به شبکه های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد.

پ – سامانه مودیان: سامانه ای است تحت مدیریت سازمان که در آن به هر مودی، کارپوشه ویژه­ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق آن کارپوشه انجام می­شود. مودیان می­توانند با استفاده از هرگونه سخت افزار یا نرم افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان متصل شوند. مرجع نهائی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی، سامانه مودیان می­باشد.

ماده_2

کلیه اشخاص مشمول مکلفند به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، نسبت به ثبت­ نام در سامانه مودیان اقدام کنند. خرده فروشی ­ها و واحدهای صنفی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند، علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ اما مودیان مزبور موظفند کلیه صورتحساب های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، از طریق سامانه مودیان صادر کنند.سازمان با همکاری اتاق اصناف ایران مکلف است نسبت به آموزش، توانمندسازی و مشاوره به اشخاص مشمول اقدام کند.

کارگروهی مرکب از نمایندگان سازمان، اتاق اصناف ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در هر استان تشکیل می­شود. کارگروه مذکور موظف است که به صورت سالانه درخواست مودیانی که اظهار به عدم توانایی در استفاده از پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان را دارند، بررسی ­کند و در صورتی که این کارگروه با درنظرگرفتن شرایط مودی نظیر ویژگی­های جسمی، منطقه جغرافیایی، سابقه مالیاتی و زیرساختها و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، تشخیص به ناتوانی و یا توانایی کمتر وی در استفاده از پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان را دهد، شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی موظف خواهند بود نسبت به آموزش، توانمندسازی، نصب و راه اندازی پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان برای این دسته از مودیان اقدام کنند، به نحوی که مسوولیت و جریمه های عدم صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان به نیابت از این قبیل مودیان برعهده شرکتهای معتمد ارائه کننده خدمات مالیاتی خواهد بود.

این مسوولیت و جریمه­ های موضوع این قانون، شامل مواردی که عدم صدور صورتحساب الکترونیکی ناشی از کتمان درآمد توسط مودی می باشد، نخواهد بود. مودیان مذکور مکلفند کارمزد (تعرفه) استفاده از خدمات شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی که مطابق با ترتیبات ماده (26) این قانون تعیین می­شود را پرداخت نمایند.
تبصره – فهرست مودیانی که به دلیل ارائه کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده و نیز ماهیت کسب و کار آنها، امکان عضویت در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و پس از تصویب هیات وزیران، حداکثر تا پایان دی ماه هر سال برای عملکرد سال بعد توسط سازمان، اعلام خواهد شد.

ماده_3

سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت پانزده ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون، سامانه مودیان را راه اندازی و امکان ثبت نام مودیان در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را از طریق سامانه مزبور فراهم کند.

تبصره1- سامانه مودیان باید به گونه ای طراحی شود که امکان پاسخگویی به استعلامات الکترونیکی در خصوص اعتبارسنجی مودیان و اخذ و ارائه استعلام های لازم به دستگاه های اجرائی را از طریق بسترهای یکپارچه دولت اعم از سامانه دولت همراه و مرکز ملی تبادلات اطلاعات موضوع تبصره (2) ماده(67) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395/12/14 فراهم کند. همچنین سامانه مودیان باید قابلیت فراخوان و تبادل اطلاعات را از طریق مرکز ملی تبادلات اطلاعات داشته باشد.

تبصره2 – سه ماه پس از انقضای مهلت مذکور در این ماده، فقط صورت حساب های الکترونیکی که از طریق سامانه مودیان صادر شده باشد، از سوی سازمان معتبر شناخته شده و مبنای محاسبه اعتبار مالیاتی برای مودیان خواهد بود.

تبصره3- مودیان به وسیله پایانه فروشگاهی که دارای حافظه مالیاتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری می باشد مبادرت به صدور صورتحساب الکترونیکی می نمایند. ویژگی ها و مشخصات فنی پایانه فروشگاهی، حافظه مالیاتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مربوط، نحوه تبادل اطلاعات میان حافظه مالیاتی با سامانه مودیان توسط کارگروه راهبری سامانه مودیان تعیین می­شود.

ماده_4

اصل بر صحت اطلاعات ثبت شده مودی در سامانه مودیان است، مگر خلاف آن اثبات شود. ماموران مالیاتی، جز در مواردی که مودی از ثبت نام در سامانه امتناع کرده و یا به ترتیبی که در ماده (9) ذکر شده، اثبات شود که در ثبت اطلاعات خود در سامانه مودیان تخلف نموده است، حق مراجعه به محل فعالیت مودی و مطالبه دفاتر، اسناد و مدارک وی و رسیدگی به آنها را ندارند.

ماده_5
فرایند کلی ثبت معاملات و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه مودیان به صورت زیر است:

الف – صورتحساب الکترونیکی، توسط فروشنده از طریق سامانه مودیان صادر می شود. در مورد مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند، عملیات ثبت فروش و صدور صورتحساب الکترونیکی، توسط پایانه فروشگاهی انجام می شود.

ب – در صورتی که خریدار، مصرف کننده نهائی نبوده و خود عضو سامانه مودیان باشد، صورتحساب الکترونیکی صادرشده توسط فروشنده، به صورت خودکار به کارپوشه وی در سامانه مودیان منتقل می شود و به عنوان اعتبار مالیاتی برای او منظور می شود.

تبصره – مودیان مالیاتی مکلفند ظرف مدت سی روز از تاریخ درج صورتحساب الکترونیکی در کارپوشه مودیان نسبت به اعلام پذیرش یا عدم پذیرش این صورتحساب ها اقدام کنند. عدم اظهارنظر ظرف مدت مذکور به منزله تایید صورتحساب مربوط می باشد.

پ – در پایان هر دوره سه ماهه، بدهی مالیات بر ارزش افزوده مودی که عبارت است از مابه التفاوت مالیات فروش و مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی در طول دوره، طبق مقررات توسط سامانه محاسبه می شود. در صورتی که مالیات فروش مودی بیشتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، مودی موظف است مابه التفاوت را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، به حساب سازمان واریز کند. متقابلا در صورتی که مالیات فروش مودی کمتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، سازمان موظف است با رعایت ترتیبات قانونی مربوطه مابه التفاوت را به مودی مسترد کند.

ت – پس از اتمام مواعید مقرر در ماده (3) این قانون، ماموران مالیاتی جز در مواردی که در این قانون اجازه داده شده، نباید در تشخیص بدهی مالیات بر ارزش افزوده اشخاص مشمول دخالت کنند.
ث – به منظور تکمیل اطلاعات سازمان در خصوص مودیانی که عضو سامانه مودیان نبوده یا بدون صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام به فروش می کنند، سامانه مودیان باید به گونه ای طراحی شود که مودی بتواند خریدهای خود را که فروشنده برای آنها صورتحساب الکترونیکی صادر نکرده است، به سازمان اطلاع دهد.

تبصره – گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است امکان انتقال الکترونیکی و برخط اطلاعات مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده توسط واردکنندگان را به سامانه مودیان از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات فراهم کند.

ماده_6

جمع صورتحساب های الکترونیکی صادره توسط هر مودی در هر دوره مالیاتی نمی تواند بیشتر از سه برابر فروش اظهار شده وی در دوره مشابه سال قبل، که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده است، باشد.

جمع صورتحساب های الکترونیکی صادرشده در هر دوره مالیاتی برای واحدهای جدید التاسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی نمی تواند بیش از سه برابر معافیت سالانه موضوع ماده (101) قانون مالیات های مستقیم باشد.

صدور صورتحساب الکترونیکی بیش از حد مجاز مقرر در این ماده برای کلیه مودیان منوط به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه یا تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی یا ارائه تضامین کافی خواهد بود، در غیر این صورت به صورتحساب الکترونیکی صادرشده اعتبار مالیاتی تعلق نمی گیرد.

آیین­ نامه اجرائی این ماده ظرف مدت شش ماه از لازم الاجراء شدن این قانون توسط سازمان تهیه می شود و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می­رسد. آیین نامه مذکور باید به گونه ای تنظیم شود که راه اندازی کسب و کارهای جدید و فعالیت بنگاههای اقتصادی با مشکل مواجه نشده و در عین حال، مانع شکل گیری مودیان صوری در نظام مالیاتی کشور شود.

ماده_7

صورتحساب های الکترونیکی ثبت شده در سامانه مودیان به منزله ثبت آنها در سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (169) قانون مالیات های مستقیم است و فروشنده و خریدار تکلیف اضافی در این مورد نخواهند داشت.

ماده_8

مودیانی که از ثبت ­نام در سامانه مودیان خودداری کنند و نیز خرده فروشی ­ها و واحدهای صنفی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند، در صورتی که از پایانه فروشگاهی استفاده نکنند، مشمول امتیاز مذکور در ماده (4) این قانون نمی باشند.

سازمان موظف است معادل مالیات متعلق به فروش مودیان موضوع این ماده را به هر طریق ممکن از جمله مراجعه به محل های فعالیت و رسیدگی به دفاتر، اسناد و مدارک آنان، (اعم از فیزیکی و الکترونیکی) یا هرگونه مدارک و قرائنی که به دست می آورد، تعیین و مطالبه کند. در تعیین مالیات متعلق به این مودیان، هیچ­گونه اعتبار مالیاتی برای خریدهای آنان منظور نخواهد شد. مودیان مزبور، در صورت اعتراض به میزان فروش اعلام شده توسط سازمان، می توانند با ارائه اسناد و مدارک مثبته به مراجع دادرسی مالیاتی مراجعه کنند.

تبصره – در صورتی که مودی موضوع این ماده قبل یا حین دادرسی به عضویت سامانه مودیان درآید، سازمان موظف است اعتبار مالیاتی وی را مطابق اعلام سامانه مودیان پذیرفته و از بدهی مالیاتی او کسر کند.

ماده_9

در صورتی که مودی، برخی از فعالیت ­ها و یا معاملات خود را کتمان کند، یا از صدور صورتحساب ­های خود از طریق سامانه مودیان خودداری کرده یا در ثبت قیمت یا مقدار فروش مرتکب کم اظهاری یا بیش اظهاری شده باشد، سازمان موظف است موارد تخلف مودی را از طریق سامانه مودیان به اطلاع وی برساند.

در صورتی که مودی موارد مزبور را پذیرفته و آنها را در کارپوشه خود در سامانه مودیان ثبت یا اصلاح کند، صرفا مشمول جریمه های موضوع ماده (22) این قانون خواهد شد. در صورتی که مودی، آن موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آنها در سامانه مودیان امتناع کند، سازمان مراتب تخلف مودی را با اسناد و مدارک مثبته به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع می دهد.

درصورت تایید تخلف توسط هیات حل اختلاف مالیاتی، سازمان می تواند با مراجعه به مودی یا مطالبه دفاتر و اسناد او، نسبت به حسابرسی دوره ­های مالیاتی سال تخلف اقدام نماید. علاوه بر این، مودی متخلف مشمول جریمه های موضوع ماده (22) این قانون خواهد بود.